منظور از بزرگی پروستات چیست ؟
بعضی از مواقع پروستات بیش از اندازه عادی رشد می کند . این رشد اضافی به طور ناگهانی اتفاق نمی افتد بلکه به تدریج و با گذشت زمان به وجود می آید . با توجه به اینکه این غده ، دور تا دور قسمتی از مجرای ادرار مردان را مانند یک حلقه در برگرفته است ، می توان پیش بینی کرد که بزرگ شدن آن ، باعث وارد آمدن فشار بر روی مجرای ادرار می شود و آن را کوچکتر و باریکتر می کند تا جایی که مجرای ادرار به طور کامل بسته می شود . پزشکان این بیماری را هیپرپلازی خوش خیم پروستات می نامند که در میان مردان ، به بزرگی پروستات معروف است .
علت بزرگ شدن پروستات چیست ؟
علت های گوناگونی برای این بیماری وجود دارد که از آن میان ، تغییرات هورمونی و افزایش سن بسیار مهم هستند . هر چه سن مردها بالاتر رود احتمال پیدایش بزرگی پروستات ، بیشتر می شود . هورمونهای جنسی مردانه نیز به نوعی در پیداشی این بیماری نقش دارند .
آیا این بیماری ، یک نوع سرطان است ؟
خیر . بزرگ شدن پروستات سرطان نیست . این بیماری ، درون خود غده محدود می ماند و اعضای دیگر بدن را درگیر نمی کند . به همین دلیل ، پزشکان اصطلاحاً آن را خوش خیم می نامند یعنی داراری عاقبت خوش .
آیا این بیماری به کلیه ها آسیب می رساند ؟
اگر بزرگی پروستات به مدت طولانی وجود داشته باشد و مجرای ادراری را تقریباً بسته باشد ، به طوری که بیمار نتواند ادرار را به طور کامل تخلیه کند ، ممکن است باعث ورم کلیه ها شود . ورم کلیه در درازمدت می تواند باعث نارسا شدن آن شود .
علائم بزرگی غده پروستات چیست ؟
اولین و شایعترین نشانه این بیماری ، کاهش فشار و قطر ادرار است . بیمار به تدریج احساس می کند که ادرارش باریک شده و فشار همیشگی را ندارد . درنگ یا تاخیر در آغاز نمودن جریان ادرار نیز نشانه دیگر این بیماری است به طوری که بیمار باید چند دقیقه بنشیند تا اولین قطرات ادرار خارج شود . قطع و وصل شدن جریان ادرار ، قطره قطره آمدن آن و سوزش مجرا نیز ممکن است دیده شود . از علائم مهم دیگر ، تکرر ادرار و خصوصاً شب ادراری است به طوری که بیمار شبها چندین بار برای ادرار کردن از خواب بیدار می شود . در مراحل پیشرفته بیماری که پروستات خیلی بزرگ شده است ، جریان ادرار به طور کامل قطع می شود و بیمار اصلاً نمی تواند ادرار کند .
آیا آزمایش یا عکس خاصی برای پی بردن به بزرگی غده پروستات وجود دارد ؟
آزمایش خاصی برای بزرگی پروستات وجود ندارد اما سونوگرافی بسیار کمک کننده است . به وسیله سونوگرافی می توان ابعاد پروستات را اندازه گیری نمود ، اگر هم کلیه ها ورم کرده باشند در سونوگرافی مشخص می شود . قبل از انجام سونوگرافی ، باید بیمار چند لیوان آب بنوشد تا مثانه پر باشد . پس از سونوگرافی ، از بیمار خواسته می شود که ادرار کند . در حال عادی نباید پس از ادرار کردن ، مقدار زیادی ادرار در مثانه باقی بماند . اما کسانی که مبتلا به بزرگی پروستات هستند ممکن است پس از ادرار کردن ، مقدار زیادی ادرار در مثانه شان باقی بماند .
آیا بیماران مبتلا به بزرگی پروستات باید سوند داشته باشند ؟
معمولاً نه . می دانیم سوند لوله ای است پلاستیکی که درون مجرا ادرار قرار داده می شود تا ادرار از طریق آن تخلیه شود . اگر بیمار خیلی دیر مراجعه نکرده باشد معمولاً خودش قادر به ادرار کردن هست و نیازی به سوند ندارد . اما اگر خیلی دیر مراجعه کند پروستات آن قدر بزرگ می شود که راه خروج ادرار را به طور کامل می بندد . در این صورت باید برای بیمار سوند گذاشته شود تا سر فرصت درمان گردد.
آیا همه بیماران دچار بزرگی پروستات باید درمان شوند ؟
خیر . قبلاً گفته شد که بیماری بزرگی پروستات به طور ناگهانی به وجود نمی آید بلکه به تدریج علائم آن آشکار می شود و بیماری پیشرفت می کند . بسیاری از مردان میانسال و سالخورده ، دارای بعضی از علائم خفیف این بیماری هستند و همه آنها نباید لزوماً درمان شوند . اوایل می توان تحت نظر پزشک ، با بیماری مدارا کرد و آن را تحمل نمود ولی زمانی که علائم بیماری ، بسیار آزار دهنده و مشکل زا شد ( خصوصاً در مورد شب ادراری که خواب و استراحت کامل را از بیمار سلب می کند ) باید اقدام به درمان کرد .
آیا درمان بیماری بزرگی پروستات فقط جراحی است ؟
خیر . اوایل که پروستات خیلی بزرگ نشده و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد نکرده است ، می توان از دارو استفاده کرد تا علائمی مثل سوزش و تکرر ادرار کاهش یابد . باید توجه داشت که دارو نمی تواند درمان قطعی این بیماری باشد و فقط باعث تسکین بیمار می شود تا وقتی که او برای عملک جراحی آماده شود . البته بعضی از بیماران به علت بدی حال عمومی و ابتلا به بیماری های دیگر مثل بیماری های قلبی و تنفسی ، هیچگاه نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند . در این دسته افراد باید برای همیشه از دارو استفاده کرد تا بیمار مقداری تسکین یابد . در موارد نادر نیز باید بیمار همیشه از سوند استفاده کند .
بهترین درمان بزرگی پروستات چیست ؟
روش های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد . در سالهای قبل ، غده پروستات را طی یک عمل جراحی باز ، از بدن خارج می کرند . در حال حاضر بهترین روش درمان بزرگی پروستات ، تراشیدن آن است که بدون نیاز به عمل جراحی باز و بخیه زدن انجام می شود . این کار شبیه آندوسکوپی دستگاه گوارش استبه این شکل که لوله ای را وارد مجرای ادرار می کنند و پروستات را از طریق این لوله می بینند . همه این کارها از داخل مجرای ادرار انجام میشود و به همین دلیل ، نیازی به باز کردن پوست و عضلات ف ایجاد زخم ، بخیه زدن و …. نیست .
آیا می توان بزرگی پروستات را به وسیله لیزر درمان کرد ؟
بله ، لیزر در اینجا نیز کاربرد دارد و می توان بزرگی پروستات را به وسیله آن درمان کرد . اما باید توجه داشت که کاربرد لیزر محدود است و همیشه قابل استفاده نیست . فقط پروستات هایی را می توان به وسیله لیزر درمان کرد که خیلی بزرگ نباشند . روش بخار درمانی نیز برای درمان بزرگی پروستات ، ارائه شده که هنوز نتایج قطعی آن مشخص نیست و کاربرد روزمرده پیدا نکرده است .
آیا بیهوشی عمومی برای عمل پروستات لازم است ؟
خیر ، معمولاً نیاز به بیهوشی عمومی نیست و بی حسی از کمر به پایین کفایت می کند . در طی عمل تراشیدن پروستات ، بیمار بدون آنکه درد داشته باشد ، بیدار است و می تواند با اطرافیان خود حرف بزند .
ایا بعد از عمل تراشیدن پروستات ، بیمار باید سوند داشته باشد ؟
بله ، طبیعی است که بعد از تراشیدن پروستات ف خونریزی از این ناحیه شروع شود . بنابراین برای بیمار سوند گذاشته می شود و شستشوی دائم مثانه خصوصاً در ۲۴ ساعت اول بعد از عمل ، بسیار مهم است و باید به دقت انجام شود تا لخته خون تشکیل نگردد و راه خروج ادرار را نبندد . خونریزی بیمار به تدریج در طی روزهای بعد از عمل ، کم می شود و چند روز بعد ، می توان سوند بیمار را خارج کرد. توجه داشته باشیم که خونریزی خفیف گاهگاهی، بعد از عمل تراشیدن پروستات، کاملاً طبیعی است و تا چند هفته بعد از عمل هم ممکن است دیده شود .
آیا بعد از عمل جراحی ، ممکن است بیماری عود کند ؟
بله،در موارد کمی ممکن است چند سال بعد از عمل جراحی، بقایای پروستات به رشد خود ادامه دهند و این غده دوباره به اندازه ای بزرگ شود که بر مجرای ادرار فشار بیاورد و علائم بیماری بزرگی پروستات،دوباره نمایان شود. البته باید توجه داشت که در اغلب موارد ، پروستات کمتر از آن رشد می کند که این بیماری عود کند و بیماران برای همیشه بهبود می یابند .
آیا بعد از عمل جراحی ، علائم بیماری بلافاصله از بین می رود ؟
خیر ، معمولاً تا چند هفته بعد از عمل ، بیماران کمی سوزش ادرار ، تکرر ادرار و شب ادراری خواهند داشت که البته نسبت به زمان قبل از عمل ، بهتر شده است . حتی تا چند هفته بعد ، ممکن است مقداری خون در ادرار بیمار دیده شود که کاملاً طبیعی است . معمولاً همه این علائم ، به تدریج و به آهستگی برطرف می شوند .
آیا بعد از عمل تراشیدن پروستات ، ممکن است باز هم فشار ادرار کم شود ؟
بله . یکی از عوارض این عمل ، تنگی مجرا ادرار است که البته خیلی شایع نیست و در تعداد کمی از بیماران به وجود می آید . در این حالت ، بیمار بعد از عمل به تدریج بهبود می یابد و علائم بیماری برطرف می شود . اما بعد از چند ماه یا چند سال احساس می کند که فشار و قطر ادرارش کم شده است . این مسئله می تواند ناشی از تنگ شدن قسمتی ا زمجرای ادرار یا نوک آن باشد که به سادگی قابل درمان است .
آیا بعد از عمل جراحی ، بیمار بارور می ماند ؟
معمولاً خیر ، از آنجا که در زمان تراشیدن پروستات ، دستکاری هایی در آن ناحیه صورت می گیرد ، ممکن است روند طبیعی فعالیت دستگاه تولید مثل تغییراتی بکند که به نابارور شدن آن بیانجامد. البته باید توجه داشت که اغلب بیماران ، اگر چه قدرت باروری و تولید مثل خود را پس از عمل جراحی از دست می دهند ولی قادر هستند فعالیت جنسی طبیعی خود را همانند قبل از عمل ، داشته باشند .
آیا بعد از مرخص شدن از بیمارستان ، نیازی به مراجعه مجدد به پزشک وجود دارد ؟
بله . مانند همه عمل های جراحی دیگر ، بیمار باید تحت نظر پزشک معالج قرار داشته باشند تا از نظر امکان بروز عوارض یا عود بیماری ، به طور منظم کنترل شود . البته در صورتی که بیمار هیچگونه مشکلی نداشته باشد ،می توان به تدریج فواصل مراجعه به پزشک را طولانی تر کرد .
