سنگ حالب
یکی از شایعترین علل انسداد حالب حرکت سنگ از کلیه و گیرافتادن آن در لوله حالب می باشد. حرکت سنگ به طرف حالب دردی را ایجاد می که شاه درد عالم پزشکی بوده و حتی از درد زایمان در خانم ها نیز شدید تر می باشد.
مشخصات این درد عبارتند از: درد شدید ناگهانی که به صورت موجی به سراغ فرد آمده و او را زمین گیر و مستأصل می کند. تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی، خون در ادرار، تغییر رنگ ادرار و در کسانی که تک کلیه ای هستند قطع کامل ادرار می تواند از نشانه های گیر افتادن سنگ در لوله حالب باشد.
امروزه قطعی ترین روش تشخیص گیرافتادن سنگ در لوله حالب انجام سی تی اسکن بدون تزریق و با تزریق می باشد. سونوگرافی اغلب گشاد شده گی کلیه ها یا هیدرونفروز را گزارش می کند که نشانه انسداد لوله حالب می باشد.
در صورت ایجاد چنین دردی بلافاصله به نزدیکترین اورژانس بیمارستانی مراجعه کرده و باید اقدامات تشخیصی و درمانی انجام گردد. از شما در اورژانس بیمارستان معاینه بالینی، آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی و در صورت نیاز سی تی اسکن انجام خواهد شد و با تزریق مسکن های قوی که اغلب مورفین یا پتدین و یا کتورولاک است، درد شما تسکین پیدا خواهد کرد. اگر تب داشتید یا تک کلیه هستید و یا حامله می باشید باید به پزشک اطلاع دهید که شما را در بیمارستان بستری نمایند.
درمان سنگ های حالب چیست؟
اگر مسیر لوله حالب تنگی نداشته باشد و اندازه سنگ زیر ۴ میلی متر باشد در ۹۵ درصد با درمان های داروئی و مصرف مایعات زیاد و ورزش کردن خودبه خود دفع می شوند و نیاز به اقدام بعدی نیست.
اگر اندازه سنگ بین ۴ تا ۶ میلی متر باشد ۵۰ درصد احتمال خودبه خود افتادن سنگ وجود دارد و لذا اگر اندازه سنگ حالب زیر ۶ میلی متر باشد
۱- بیمار تک کلیه نباشد ۲- تب نداشته باشد ۳- حامله نباشد،
به بیمار توصیه می شود دو هفته با مصرف مایعات زیاد و افزایش تحرک بدنی و با ادرار کردن در داخل ظرفی از نظر مشاهده سنگ دفع شده، در جهت دفع سنگ تلاش کند.
اگر بعد از دو هفته سنگ لوله حالب دفع نشود و یا اندازه سنگ گیرافتاده بالای ۶ میلی متر باشد دو روش درمانی برای درمان این سنگ ها وجود دارد:
۱- سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL: در این روش که در فیلم زیر می بینید شما بدون بیهوشی و به صورت سرپائی به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه زیر دستگاه سنگ شکنی می خوابید و دستگاه با متمرکز کردن امواج سنگ شکنی روی سنگ حالب اقدام به خرد کردن سنگ گیر افتاده حالب می کند.
عمل سنگ شکنی ESWL در موارد زیر توصیه نمی شود: ۱- افراد چاق ۲- افراد حامله ۳- افراد دارای اختلال در انعقاد خون
۲- دومین و مؤثرترین روش درمان سنگ های گیر افتاده لوله حالب عمل سنگ شکنی درون اندامی یا TUL می باشد. در این روش که با بی حسی کمری و در اطاق عمل و به صورت سرپائی انجام می شود، با عبور دوربین آندوسکوپی از داخل مجرای ادراری به مثانه و لوله حالب محل گیر کردن سنگ را مشخص و با استفاده از امواج سنگ شکنی لیزر روی پنوماتیک سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس خارج می کنیم.
در مواقعی جهت دفع شدن سنگ های خردشده داخل لوله حالب، لوله ای قلاب مانند به نام جی جی گذاشته می شود که در شکل زیر می بینید. و چهار هفته بعد به صورت سرپائی خارج می گردد.
۳- سومین درمان سنگ های بزرگ لوله حالب، عمل جراحی می باشد که در گذشته به صورت عمل جراحی باز ولی امروزه در راستای شعار عمل های جراحی بزرگ از شکاف کوچک تکنیک لاپاراسکوپی می باشد. در این روش به جای برش یک وجبی در شکم با عبور لوله هایی باریک به نام تروکار به داخل شکم و تزریق هوا و عبور دوربین محل سنگ در لوله حالب را مشخص کرده و با برش روی آن سنگ را خارج می کنیم که کیفیت عمل را در فیلم زیر مشاهده می نمائید.
اما توصیه های پاياني در رابطه با سنگ حالب
۱- لوله حالب ب منزله نفسگاه کلیه می باشد و گیر افتادن سنگ و یا هر علتی که آن را ببندد مثل فشار به کلیه جهت خفه کردن می باشد و باید هر چه سریعتر درمان شود.
۲- ۹۵ درصد سنگ های زیر ۴ میلی متر و ۵۰ درصد سنگ های بین ۴-۶ میلی متر خودبخود دفع می شود.
۳- حداکثر زمان برای دفع کردن ۲-۳ هفته است و اگر سنگ دفع نشود باید سریعاً جهت جلوگیری از خفه شدن و از دست دادن کلیه خود به پزشک مراجعه نمائید.
۴- افراد تک کلیه و خانم های حامله و بیماران تب دار با سنگ انسدادی حالب باید اورژانسی در بیمارستان بستری شوند.
۵- با انجام چکاب منظم و با شعار پیشگیری بهتر از درمان است، و مصرف مایعات هر دو ساعت یک لیوان و مصرف کم نمک از تشکیل سنگ در کلیه و گیرافتادن آن در لوله حالب جلوگیری نمائید.
